جراحی بای پس قلب
عمل جراحی بای پس قلب (Heart bypass surgery) یا بای پس عروق کرونر (coronary artery bypass graft) که به اختصار به آن CABG گفته میشود، یک عمل جراحی برای بهبود گردش خون در قلب است. در عمل جراحی بای پس قلب، جراح با استفده از رگهای خونی که از بخش دیگری از بدن برمیدارد، مسیر گردش خون را از عروق آسیب دیده به عروق جدید تغییر میدهد تا گردش خون بهبود یابد.
شکل- در تصویر بالا به دلیل انسداد سرخرگ کرونری راست (در سمت چپ تصویر)، اکسیژن کافی به بخشی از عضله قلب که در تصویر سیاه رنگ شده است، نمیرسد.
این عمل جراحی زمانی صورت میگیرد که عروق کرونر یا کرونری (coronary arteries) صدمه دیده یا مسدود شده باشند. این سرخرگها خون غنی از اکسیژن را به قلب میرسانند.
بنابراین اگر مسدود شوند یا جریان خون در آنها محدود شود، قلب نمیتواند درست کار کند. این وضعیت به نارسایی قلبی منتهی میشود.
شکل- در تصویر بالا رگی که از پا برداشته شده است، به سرخرگ قلب پیوند خورده است (رگ قرمز رنگ در تصویر) تا خون از طریق آن جریان پیدا کند.
انواع مختلف جراحی
پزشک بسته به این که چه تعداد از سرخرگهایتان مسدود شده اند، نوع عمل جراحی را انتخاب میکند. انواع عمل جراحی بای پس قلب عبارتند از:
- باس پس یگانه: فقط یک رگ مسدود شده و نیاز به بای پس دارد.
- بای پس دوگانه: دو رگ مسدود شده اند.
- بای پس سه گانه: سه رگ مسدود شده اند.
- بای پس چهارگانه: چهار رگ مسدود شده اند.
احتمال بروز سکته قلبی، نارسایی قلبی یا مشکل قلبی دیگر، بستگی به این دارد که چه تعدادی از رگها بسته شده اند. هر چه تعداد رگهایی که انسداد پیدا کرده اند بیشتر باشد عمل جراحی بیشتر طول میکشد و بیشتر احتمال عوارض دارد.
چه کسانی به عمل بای پس قلب نیاز دارند؟
هنگامی که رسوب در دیواره سرخرگ تشکیل میشود، جریان خونی که به عضله قلب میرسد کمتر میشود. این نوع بیماری عروق کرونری (بیماری کرونر قلب) را اترواسکلروز (Atherosclerosis) یا گرفتگی عروق مینامند.
قلب اگر اکسیژن کافی دریافت نکند احتمال خستگی و از کار افتادن آن بیشتر میشود. اترواسکلروز در هر سرخرگی در بدن ممکن است ایجاد شود.
پزشک در صورتی عمل جراحی بای پس قلب را پیشنهاد میکند که سرخرگهای کرونری به قدری تنگ شده اند که خطر سکته قلبی زیاد است. همچنین در شرایطی که انسداد عروق به قدری شدید باشد که نتوان آن را با دارو یا درمانهای دیگر مدیریت کرد، بای پس قلب صورت میگیرد.
چگونه مشخص میشود میتوانم جراحی بای پس قلب انجام بدهم؟
برخی از بیماریها میتوانند عمل جراحی بای پس قلب را با خطر بیشتری همراه کنند و یا امکان انجام آن را منتفی سازند. برخی از این وضعیتهای پزشکی عبارتند از:
- دیابت
- امفیزم
- بیماری کلیه
- بیماری عروق محیطی
اگر هر یک از این مشکلات را دارید یا هر مشکل پزشکی دیگری دارید، پیش از این که برای جراحی قلب اقدام کنید، حتما موضوع را به پزشک خود بگویید. پزشک بر اساس شرایط شما و ارزیابی های کامل سلامتی تان، تصمیم میگیرد عمل جراحی بای پس برای شما مناسب است یا نه.
این جراحی چه عوارضی ممکن است داشته باشد؟
این عمل جراحی همانند هر عمل جراحی قلب باز دیگر، خطراتی میتواند به دنبال داشته باشد اما با پیشرفتهای چشمگیری که در حوزه پزشکی و فناوریهای آن به وجود آمده است، احتمال موفقیت این عمل افزایش یافته است.
به طور کلی عوارض زیر ممکن است پس از عمل جراحی بای پس قلب ایجاد شوند:
- خونریزی
- نامنظم شدن ضربان قلب
- لخته شدن خون
- درد سینه
- عفونت
- نارسایی کلیه
- سکته مغزی یا سکته قلبی
عمل جراحی بای پس قلب چگونه است؟
- ابتدا داروی بیهوشی به شما داده میشود و پس از این که بیهوش شدید، جراح برشی در وسط سینه تان ایجاد میکند.
- ممکن است به دستگاه بای پس قلبی ریوی وصل شوید تا در مدت زمانی که قلب تحت جراحی قرار دارد، خون اکسیژن دار در بدن جریان داشته باشد اما وارد قلب نشود.
- سپس بریدن استخوان جناغ برای دسترسی به قلب و پیوند رگ انجام میشود. در این مرحله جراح یک رگ سالم را از پای بیمار برمیدارد و به عنوان سرخرگ قلب استفاده میکند تا جریان خون به جای عبور از رگ آسیب دیده یا مسدود شده، از آن عبور نماید. یک سر پیوند به بالای رگ مسدود شده و سر دیگر آن به پایین آن متصل میشود.
- در مرحله آخر جراح عملکرد رگ پیوند شده را ارزیابی میکند. پس از این که اطمینان حاصل شد رگ به درستی کار میکند، زخم ها بسته میشوند و پانسمان انجام میشود.
- سپس به اتاق مراقبتهای ویژه انتقال داده میشوید تا برای مدتی تحت نظر باشید.
- معمولا پس از یک روز به بخش منتقل میشوید و چند روز در آنجا بستری می مانید.