آنوریسم آئورت صعودی چیست؟

آنوریسم آئورت

آنوریسم آئورت صعودی آئورت بزرگترین رگ بدن است. از قلب خارج میشود و یک قوس به وجود می‏آورد.
قسمت پایین رونده قوس که به آن آئورت نزولی میگویند، به شبکه از شریان ها متصل است که اکثریت بدن را با خون پر اکسیژن تغذیه کیند. قسمت بالا رونده قوس که نزدیک ترین قسمت به قلب است، آئورت صعودی نام دارد.
قسمتی از آئورت که در سینه قرار دارد، آئورت توراسیک نام دارد و قسمت پایین تر آن که در شکم قرار دارد، آئورت شکمی نام دارد.

آنوریسم، برآمدگی ای است که در دیواره شریان به وجود آمده و وقتی دیواره شریان ضعیف میشود به وجود می آید. آنوریسم ها در هر کجای بدن که باشند خطرناک اند زیرا میتوانند پاره شوند و خونریزی داخلی وسیعی ایجاد کنند. مخصوصا آنوریسم آئورت صعودی جدی ترین آن هاست. پارگی در این قسمت از بدن میتواند تهدید کننده زندگی باشد.

علائم

بعضی از آنوریسیم های آئورت صعودی هیچ گاه پاره نمیشوند یا علائم قابل توجهی ایجاد نمیکنند. معمولا اتفاقی طی عکس برداری اشعه ایکس قفسه سینه و یا چکاپ های دیگر، به صورت بر آمدگی ای در آئورت کشف میشوند.

اگر علائمی وجود داشته باشد، ممکن است از موارد زیر باشند:

• درد مبهم در قفسه سینه
• سرفه و خشونت صدا
• کوتاهی تنفس
• درد در پشت، فک یا گردن.

اگر آئورت پاره شود، در قفسه سینه تان دردی ناگهانی و تیز حس میکنید که به پشت یا بین شانه هایتان سرایت میکند.

 علل و عوامل خطر

هنوز کاملا شناخته شده نیست که چرا بعضی افراد انوریسم آئورت برایشان به وجود می آید در حالی که برای بقیه به وجود نمی آید اما علل مختلفی ممکن است احتمال وقوع این پدیده را افزایش دهند که شامل موارد زیر میشود:

بیماری قلبی: شایع ترین علت آنوریسم آئورت، آترواسکلروز است که به آن تصلب شرایین یا سفت شدن عروق نیز میگویند. همچنین اگر بیماری دریچه آئوریت قلب داشته باشید نیز در خطر بالاتری به ابتلا به این بیماری هستید. دریچه آئورت خون را از قلب به آئورت میفرستد. اکثر مردم دریچه آئورتشان سه پره یا لَت دارد که با هر ضربه قلب باز و بسته میشوند. اگر با دریچه ای دو پره ای به دنیا آمده اید (دریچه آئورت 2 لَتی)، شما نیز شانس بالاتری برای ابتلا به آنوریسم آئورت صعودی دارید.

سنین بالاتر: آنوریسم آئورت صعودی معمولا در دهه های شش و هفت زندگی (60 الی 79 سالگی) به وجود می آیند.

سابقه خانوادگی: بیست درصد تمام آنوریسم های آئورت توراسیک در افرادی به وجود می آید که سابقه خانوادگی آنوریسم آئورت توراسیک دارند. این بیماران در سنین جوان تر مشکلشان به وجود می آید.

ژنتیک و وراثت:  یک سری مشکلات وراثتی با شانس بالای ابتلا به آنوریسم آئورت صعودی در ارتباط اند:

• سندرم مارفان
• سندرم Loeys-Dietz
• سندرم ترنر
• سندرم اِهلِر دانلوس

به این ها، بیماری های بافت پیوندی میگویند و میتوانند به مشکلات دیگری به انضمام آنوریسم آئورت منتهی شوند.

عفونت: گاهی یک سری از عفونت ها میتوانند دیواره عروق (حتی عروق قوس آئورت)  را  ضعیف کنند. این عفونت ها شامل سیفلیس و سالمونلا میشوند.

چگونگی تشخیص

معمولا آنوریسم های آئورت صعودی در طی چکاپ های عادی یا آزمایشی که برای مشکل دیگری تجویز شده، کشف میشوند. مثلا عکس اشعه ایکس میتواند برجستگی آئورت را نشان دهد. تصویر برداری های دیگری که میتوانند آنوریسم آئورت را تشخیص بدهد شامل موارد زیر اند:

• اکوکاردیوگرام که از امواج صوتی استفاده میکند تا تصویر از قلب ایجاد کند و میتواند تغییرات آئورت را هم به ما نشان دهد.
• CT SCAN که تصاویر لایه ای از قلب و هر ارگان دیگر بدن به وجود می آورد. گاهی پزشکان رنگی را به عروق تزریق میکنند که مشکلات محتمل چرخش خون را در عکس CT Scan نشان میدهد.
• MRA که نوعی از MRI است. در این روش از رنگی استفاده میشود که در عروق تزریق میشود تا دیدن آن ها را آسان تر کند. این روش از میدان مغناطیسی و امواج رادیویی استفاده میکند تا عکس ها را ایجاد کند.

وقتی که یک آنوریسم کشف شد، تصمیمات درمانی آن بر حسب اندازه و سرعت رشد آن خواهد بود. معمولا عمل جراحی ترمیمی زمانی که آنوریسم به قطر 5 سانتی متر برسد لازم است.

درمان

آنوریسمی که کمتر از 5 سانتی متر است میتواند بدون عمل جراحی تحت نظر قرار بگیرد. هرچند پزشک شما ممکن است پیشنهاد جراحی ترمیمی برای آنوریسمی که سرعت رشدش بیش از نیم سانتی متر در سال است را به شما بدهد. همچنین آنوریسمی که باعث به وجود آمدن علائم در بیمار شود نیز باید ترمیم شود.

اگر سندرم مارفان دارید، آنوریسمتان باید وقتی به قطر 4.5 سانتی متر رسید ترمیم شود. همچنین اگر قرار است جراحی دریچه آئورت داشته باشید، آنوریسمتان باید ترمیم شود.

روش های درمان به شرح زیر هستند:

تحت نظر داشتن و صبر کردن

اگر شما و پزشکان توافق کنید که از نظارت و صبر بهترین رویکرد است، ممکن است دارو برای کاهش فشار و کلسترول دریافت کنید.

داروهایی که فشار خونتان را کاهش میدهند شامل بتا بلاکِر ها و ARB ها اند. ARBها هم در افرادی که سندرم مارفان دارند مجزا از وجود یا عدم وجود فشار خون، تجویز میشوند. اِستاتین ها داروهایی اند که کلسترول LDL را کاهش میدهند.

جراحی باز

در این عمل، جراح قفسه سینه تان را باز میکند و قسمت خراب شده آئورت را با یک لوله‏ی ساخته شده به نام گرافت، جایگزین میکند. در بعضی از بیماران، ممکن است نیاز باشد که دریچه آئورت را نیز با یک دریچه‏ی ساخته شده تعویض نمایند.

جراحی Endovascular (داخل عروقی)

در این عمل، قسمت آسیب دیده آئورت سرجای خودش باقی میماند. پزشکتان کاتِتر ظریف و کوچک و منعطفی را وارد رگ پایتان میکند و لوله را تا آئورتتان هدایتش میکند. سپس کاتِتر، گرافتی را داخل آئورت قرار میدهد که قسمت آسیب پذیر آئورت را احاطه میکند تا تقویت و مقاوم سازی اش کند.

جراحی اورژانسی

جراحی اورژانسی گاهی برای ترمیم آنوریسم آئورت پاره شده انجام میشود و باید سریعا انجام شود. احتمال خونریزی مرگ آور در صورت درمان نشدن مناسب خونریزی، بالاست. حتی با جراحی هم احتمال بالایی برای بروز مشکلات ثانویه پس از پارگی آنوریسم وجود دارد.

دورنمای آنوریسم آنوریسم آئورت صعودی چیست؟

جراحیِ باز برای ترمیم آنوریسم، نیاز به زمان تقریبا یک ماهه برای بهبودی بیمار دارد. سن و سلامت عمومیتان نیز شاخصه ای موثر بر سرعت بهبودیتان است. زمان بهبودی برای عمل کم تهاجم تر Endovascular، کمتر از عمل باز است. هرچند نظارت های معمول جهت بررسی وجود نشتی از گرافت باید انجام شود.

اگر آنوریسم دارید، حتما پیشنهاد های دکترتان در باره دارو ها و آزمایشات پیش رو جهت پیگیری را جدی بگیرید. آنوریسم میتواند بدون این که بدانید به رشدش ادامه دهد، پس ریسک نکنید. بدون درمان، پارگی میتواند کشنده باشد.

اگر ترمیم توسط جراحی پیشنهاد میشود، ردش نکنید. دورنمای بلند مدت فردی که آنوریسم آئورت صعودی دارد در صورت دریافت درمان قبل از پارگی آن، خوب است. جراحی های ترمیم آنوریسم تنها پنج درصد مرگ و میر دارند.