فشار خون بالا چیست؟
علائم فشار خون بالا ،فشار خون بالا بیماری شایعی است که در آن فشار بالای خون در مقابل دیواره‌ی عروقی که خون را از قلب به دیگر قسمت‌های بدن حمل می‌کنند، در طولانی مدت باعث به وجود آمدن بیماری‌هایی مانند بیماری‌های قلبی می‌شود.
فشار خون به مقدار خونی که قلب پمپ می‌کند و مقدار مقاومت شریان‌ها در برابر جریان خون بستگی دارد. هرچه قلب بیشتر کار کند و خون بیشتری پمپ کند و شریان‌ها باریک تر باشند
فشار خون بالاتر می‌رود. فشار خون با دو عدد گزارش می‌شود: فشار خون سیستولیک (عدد بالایی) برابر است با فشار در شریان‌ها هنگامی که قلب منقبض می‌شود. فشار خون دیاستولیک (عدد پایینی) برابر است با فشار در شریان‌ها هنگامی که قلب شل می‌شود.
فشار خون بالا، بیماری شایعی است که در آن فشار بالای خون در مقابل دیواره‌ی عروقی که خون را از قلب به دیگر قسمت‌های بدن حمل می‌کنند، در طولانی مدت باعث به وجود آمدن بیماری‌هایی مانند بیماری‌های قلبی می‌شود.
در مورد فشار خون طبیعی و دسته بندی‌های فشار خون بالا، در قسمت‌های پایین تر بحث خواهیم کرد.
شیوع و پیش آگهی فشار خون بالا
حدود ۸۵ میلیون نفر در ایالات متحده و ۱۷/۵ میلیون نفر در ایران، فشار خون بالا دارند. یکی از جنبه‌های خطرناک فشار خون بالا این است که ممکن است فرد از بیماری خود اطلاع نداشته باشد، در واقع تقریبا یک سوم افراد مبتلا به فشار خون بالا از بیماری خود اطلاع ندارند. تنها راه آگاهی از فشار خون بالا از طریق معاینات منظم است.
عوارض فشار خون بالا
فشار بیش از حد بر روی دیواره‌ی شریان‌ها ناشی از فشار خون بالا می‌تواند به رگ‌های خونی و اندام‌های بدن آسیب برساند. فشار خون بالای کنترل نشده، می‌تواند به عوارض زیر منجر شود:
- حمله‌ی قلبی یا سکته‌ی مغزی: فشار خون بالا می‌تواند باعث سخت و ضخیم شدن شریان‌ها (آترواسکلروز) شود که می‌تواند منجر به حمله‌ی قلبی، سکته‌ی مغزی یا سایر عوارض شود.
- آنوریسم: افزایش فشار خون می‌تواند رگ‌های خونی را تضعیف و برآمده کند و باعث تشکیل آنوریسم شود. پارگی آنوریسم، می‌تواند تهدید کننده‌ی زندگی باشد.
- نارسایی قلبی: برای پمپ کردن خون در برابر فشار بالا در رگ‌ها، قلب باید سخت تر کار کند که باعث می‌شود دیواره‌ی حفره‌های قلب ضخیم شوند (هایپرتروفی بطن چپ)، در نهایت عضله‌ی ضخیم شده برای برآورده ساختن نیازهای بدن با مشکل مواجه می‌شود، که می‌تواند منجر به نارسایی قلبی شود.
- تضعیف و تنگ شدن رگ‌های خونی در کلیه ها: می‌تواند از عملکرد طبیعی اندام‌ها جلوگیری کند.
- ضخیم شدن، تنگی یا پارگی رگ‌های خونی در چشم: می‌تواند منجر به از دست دادن بینایی شود.
- سندرم متابولیک: این سندرم شامل مجموعه‌ای از اختلالات متابولیکی در بدن از جمله افزایش دور کمر، تری گلیسیرید بالا، کاهش کلسترول لیپوپروتئین با چگالی بالا (HDL یا کلسترول خوب)، فشار خون بالا و سطح بالای انسولین است. این شرایط باعث افزایش احتمال ابتلا به دیابت، بیماری‌های قلبی و سکته‌ی مغزی می‌شود.
- مشکل در حافظه: فشار خون بالای کنترل نشده ممکن است بر توانایی فرد در فکر کردن، یادآوری و یادگیری تاثیر بگذارد. مشکل در حافظه یا درک مفاهیم در افراد مبتلا به فشار خون بالا شایع‌تر است.
- زوال عقل: تنگی یا انسداد شریان‌ها می‌تواند جریان خون به مغز را محدود کند و منجر به نوع خاصی از زوال عقل شود. سکته‌ی مغزی که جریان خون را به مغز متوقف می‌کند نیز می‌تواند دمانس عروقی ایجاد کند.
علایم و نشانه‌های فشار خون بالا
فشار خون بالا ممکن است هیچ نشانه‌ای نداشته باشد حتی اگر میزان فشار خون به سطح خطرناکی برسد، به همین دلیل فشار خون بالا را به عنوان “قاتل خاموش” می‌شناسند
این موضوع چک منظم فشار خون را بسیار حیاتی می‌سازد. بعضی افراد مبتلا به فشار خون بالا ممکن است سردرد، تنگی نفس یا خونریزی بینی را تجربه کنند اما این علایم و نشانه‌ها اختصاصی نیستند و تا زمانی که فشار خون بالا به میزان تهدید کننده یا شدید نرسیده باشد معمولا اتفاق نمی‌افتند. فشار خون بالا معمولا با علایمی می‌شود که در زیر ذکر شده، مثل:
- عرق کردن
- اضطراب
- مشکلات خواب
- گرگرفتگی
- از دیگر علایم فشار خون بالا می‌توان سردرد
- سرگیجه
- احساس ضربان در گردن و گوش یا سر
- درد قفسه‌ی سینه
- حالت تهوع
- خستگی یا گیجی
- مشکلات بینایی و تاری دید
- مشکلات تنفسی و تنگی نفس
- ضربان قلب نامنظم
- خون در ادرار
فشارخون ثانویه
اگر فشار خون بالا به عنوان نتیجه‌ای از بیماری زمینه‌ای دیگری رخ دهد، آن را فشار خون ثانویه می‌نامند. فشار خون اولیه تحت تاثیر علل متعددی از جمله افزایش حجم پلاسمای خون، فعالیت هورمون‌هایی که حجم و فشار خون را تنظیم می‌کنند، عوامل محیطی مانند استرس و عدم ورزش، می‌باشد. بیماری‌ها و داروهای مختلفی می‌توانند منجر به پرفشاری خون ثانویه شوند، از جمله:
- دیابت (به علت مشکلات کلیوی و آسیب عصبی)
- بیماری‌های کلیوی
- فئوکروموسیتوما (سرطان نادر غده‌ی فوق کلیوی)
- سندرم کوشینگ
- هیپرپلازی مادرزادی آدرنال (اختلال غده‌ی آدرنال که ترشح کننده‌ی کورتیزول است)
- تومورهای غده‌ی آدرنال
- هیپرتیروئیدیسم (پرکاری غده‌ی تیروئید)
- هیپرپاراتیروئیدیسم (میزان کلسیم و فسفر را تحت تاثیر قرار می‌دهد)
- بارداری
- چاقی
- بیماری مزمن کلیوی
- نقص مادرزادی در رگ‌های خونی
- برخی داروها (از قبیل قرص‌های ضدبارداری، داروهای سرماخوردگی، ضد احتقان‌ها، مسکن‌ها)
- مواد مخدر غیر قانونی مانند کوکائین و آمفتامین
پرفشاری خون در دوران بارداری
در بعضی موارد، فشار خون بالا در دوران بارداری رخ می‌دهد که می‌تواند دلایل متفاوتی داشته باشد، از جمله:
- اضافه وزن
- کم‌تحرکی
- استعمال سیگار و مصرف الکل
- سابقه خانوادگی در مشکلات کلیوی و فشار خون بالا
- لقاح مصنوعی (IVF) و دیگر عواملی که بر باردار شدن تأثیر داشتند
- داشتن بیشتر از ۴۰ سال در زمان بارداری
- بارداری دوقلو یا بیشتر
- بارداری دفعه اول
- اگر فشار خون بالا بعد از هفته بیستم بارداری ادامه داشته باشد، ممکن است مشکلاتی مانند پره اکلامپسی به وجود بیاید. پره
- اکلامپسی باعث بروز آسیب‌هایی به اندام‌ها و مغز می‌شود و می‌تواند منجر به تشنج‌های خطرناک و حتی مرگ شود.
علائم این پُرفشاری خون، دیده شدن پروتئین در نمونه‌ی ادرار، سردردهای مداوم و تورم پاها و دست‌ها به میزان زیاد است. فشار خون بالا در بارداری باعث تولد نوزاد نارس، سقط جنین و یا زایمان سزارین می‌شود.علائم فشار خون بالا
دکتر حمیدرضا اسماعیلی فوق تخصص جراحی قلب و عروق برای ثبت نوبت آنلاین کلیک کنید.